Aanduiding

Er staat een hele verzameling scheefgezakte paaltjes op de foto hierboven. De twee witte plastic gevallen zijn de moderne plaatsaanduidingen van het waterleidingbedrijf PWN, het stenen paaltje is een oudere variant daarvan.

De inmiddels verouderde bordjes met getallen geven de plek aan van waterafsluiters (blauw) en een brandkraan (rood). Kortom, al deze bordjes en paaltjes zijn voor water!

Brandkranen

In Nederland bevinden veel brandkranen zich ondergronds. Dit wordt gedaan om bevriezing of aantasting te voorkomen of om geen obstakel in de openbare ruimte te vormen. Om de kranen snel te kunnen vinden (onder bijvoorbeeld een laag sneeuw) werden bordjes aan muren en palen opgehangen die de afstand in meters aangaven ten opzichte van de dichtstbijzijnde brandkraan.

Deze bordjes heten formeel aanwijsplaten. De versies met een egale kleur werden al geruime tijd niet meer gebruikt. Wellicht voor een betere leesbaarheid veranderden ze naar wit met een gekleurde rand, maar ook van deze bordjes worden geen nieuwe meer geplaatst.

Aanwijsplaten voor afsluiters waterleiding — *Mooi rijtje oude en nieuwere (wit met blauwe rand) aanwijsplaten voor afsluiters van de waterleiding. We zitten hier dichtbij de Amsterdamse waterleidingduinen.*

Behalve de bordjes behoort ook het gebruik van de brandkranen zelf regelmatig tot het verleden, zo wordt er in Kennemerland inmiddels geen gebruik meer van gemaakt. Er wordt nu standaard een waterwagen meegestuurd. De bordjes blijven meestal gewoon hangen, zelfs als er geen brandkraan meer te vinden is.

Locatie

Op de bordjes staat (normaal gesproken) een identificatienummer en de locatie van de kraan, afsluiter of leiding ten opzichte van het bordje (indien relevant soms ook de diameter van de leiding). De locatie van de kraan wordt aangegeven door de positie in meters ten opzichte van de T op het bordje. Doorgaans is de kraan vóór het bordje in de straat te vinden.

Aanduiding vooor leiding stadswarmte — *Aanduiding stadswarmte, een R duidt op retourwater, een A op aanvoer*

Ook voor gas (geel) en stadswarmte (groen) zijn er bordjes, die nog wel worden onderhouden door de netbeheerder. Op de foto boven (warmtenet) ontbreekt de plaatsaanduiding omdat de leiding in het kastje zit. Een voorbeeld van een gasleiding:

Aanduiding hogedrukleiding gasnet — *Gasleiding op 0,4 m naar links en 1,2 meter van het bordje*

*Leidingen gasnetwerk: als elke leiding een eigen bordje heeft liggen hier 6 leidingen*

Nederlandse Norm

De bordjes volgen de Nederlandse Norm, NEN 1184. In Nederland zijn we goed in het opstellen van normen, maar minder in de toepassing ervan want volgens deze norm zijn de bordjes voor de stadsverwarming wit, niet groen. De firma Kleiss & Co. maakt zulke bordjes, zie dit overzicht (pdf). Groen is volgens dit overzicht voor de riolering (al kom je die nooit tegen)! Het maakt het er allemaal niet overzichtelijker op, welke kleur is nu de juiste? En dan komen we in de Kennemerduinen dit exemplaar tegen:

*Alleen een P op deze aanwijsplaat, voor de rest leeg…*

Als dit een bordje voor water is, wat betekent dan die P? Is het een parkeerplaats voor de opzichter van het waterleidingbedrijf? Waar zijn de andere gegevens?

Aanduiding brandkraan op NS station, geen data ingevuld — *Brandkraan station Diemen Zuid*

Een brandkraan op een NS station. Het bordje is hier feitelijk overbodig, want er is geen afstand tot de kraan. Daarom staan er alleen komma’s op, wat ook wel weer grappig is.

Brandkraan aanduiding oud en nieuw — *Brandkraan aanduiding op Rijksmonument, oud en nieuw (onder)*

Nog een brandkraanbordje, op een Rijksmonument. Het oude ronde bordje van meer dan 100 (!) jaar geleden dat weinig informatie gaf (slechts een pijl) zit er ook nog (zie over dit type bordje het bericht Voorloper). Het nieuwere bordje is opvallend gemarmerd verkleurd.

Niet volgens de norm

Gele aanwijsplaat voor brandkraan en afsluiter? — *Hier klopt iets niet…*

Je komt regelmatig platen tegen die niet binnen de norm lijken te passen. Neem dit gele plaatje op een woonhuis: dat is (volgens de NEN) voor gas. Maar daarop staat in rood een B en een A. Het heeft geen identificatienummer en de 2,3 staat boven de T, want er is geen plaats onder de T op het bordje!

Paaltje met BK en put voor brandkraan — *Brandkraan paaltje met put*

De NEN mag dan geel voor gas voorschrijven, de geel-rood combinatie voor een brandkraan blijkt lokaal heel vanzelfsprekend. Ter illustratie dit aanwijspaaltje met het opschrift BK (hoewel de eerlijkheid gebied te zeggen dat de meeste paaltjes wit met een rode kop zijn). De brandkraan zit in de put met ovalen deksel waarop brandkraan staat. Het paaltje maakt het voor de brandweer makkelijker te vinden.

*Brandkraanbordje op toren Bovenkarspel*

Een ander ietwat onlogisch geval is dit bordje voor een brandkraan, op de toren De Driesprong in Bovenkarspel. Een juist bordje volgens de norm voor een brandkraan, maar de B staat op een merkwaardige plek. Het getal bovenaan is een identificatienummer. Dat blijkt ook uit een ander exemplaar, wat verderop aan de Hoofdweg in Hoogkarspel.

Brandkraanbordje verkleurd — *Brandkraanbordje, sterk verkleurd (Hoogkarspel)*

Op dit bordje zit de B aan de rechterkant, dit is dus kennelijk slechts afhankelijk van de positie van de kraan. Zoals te zien hangt het bordje de hele dag in de zon, wat voor de sterke verkleuring heeft gezorgd.

Verkleurde bordjes

Verkleurde bordjes kom je wel vaker tegen, zie het onderstaande drietal in verschillende stadia van ver- danwel ontkleuring:

*Verkleurde aanwijsplaat water: van blauw naar grijs verschoten*

*Verkleurde aanwijsplaat brandkraan, cijfers wit geworden*

Verkleurde aanwijsplaat... ja, wat? — *Verkleurde aanwijsplaat… van ja, wat? Waarschijnlijk samen met de muur gezandstraald.*

Is het bordje zijn kleur niet kwijt, dan kan er ook nog iets aan de hand zijn met de gebruikte inlegblokjes met gegevens.

Bij dit bordje heeft men niet meer vakjes willen vullen dan strikt noodzakelijk, zo lijkt het (tenzij ze zijn ontvreemd). Hier ligt een gasleiding mogen we aannemen, zonder nummer of diameter en die zit 1,.3 m naar links en 1, m voor de gevel. Meer komen we niet te weten.

Aanwijsbordje brandkraan met stippellijnen — *Aanwijsbordje met stippellijnen en opgeplakte cijfers*

Weer een andere variant bordje brandkraan, nu met stippellijntjes waartussen de cijfers kunnen worden geplakt. Een grotere afstand tot het bordje werd tot dusver niet gezien, de kraan zal hier aan de overzijde van de weg liggen, waar geen mogelijkheid was tot het bevestigen van een bordje.

Nog een wat ouder type brandkraan aanwijsbordje, maar eentje die al wel de T-vorm gebruikt voor de plaatsaanduiding. Toen werd nog de afkorting B.K. voor brandkraan gebruikt. Op dit bordje zit een reflecterende gele sticker die landmeters gebruiken om verzakkingen in kaart te brengen.

Brandkraanbordje 'liters per minuut' — *Brandkraanbordje ‘liters per minuut’*

Dit is het enige brandkraanbordje tot dusver dat het aantal liters per minuut nadrukkelijk vermeld. Waarom dat zo is kan niet worden achterhaald, misschien is het nuttige informatie voor de brandweer, maar je zou denken dat het aangeven van de diameter van de leiding zou moeten volstaan.

Aanwijsbordje gas: overcompleet — *Aanwijsbordje gas: bijzonder volledig*

Nog maar eens een ruim bemeten en volledig ingevuld aanwijsbordje voor gas; het unieke identificatienummer kent grappig genoeg twee soorten 5. Waar SA precies voor staat is niet duidelijk, de D is mogelijk van diameter, hoewel daar ook een symbool voor bestaat. Wat met het getal 30 wordt aangeduid is ook niet bekend.

In tegenstelling tot het volledige bordje dit paaltje van de Gasunie, dat te vinden is in het Amsterdamse Bos en zonder paalnummer slechts meldt dat er zich ‘nabij deze paal’ een of meerdere aardgasleidingen bevinden.

Toen Nuon nog bestond en het ook zelf het netwerk beheerde heeft het bordjes voor gasleidingen naar eigen inzicht laten maken, met een zwarte rand en de firmanaam erop. Dit bordje hangt langs de Zaan in Wormerveer.

En dit brandkraanbordje tenslotte heeft duidelijk zijn beste tijd gehad.